Polski Instytut Budownictwa Pasywnego

Budynki pasywne to budynki, które prawie wcale nie muszą być aktywnie ogrzewane.

Budynki pasywne nie różnią się na pierwszy rzut oka od pozostałych budynków. W porównaniu jednak z przeciętnym budynkiem mieszkalnym, dom pasywny potrzebuje jedną ósmą energii cieplnej, a mianowicie 15kWh / m2 w skali roku względnie < 1.5m3 gazu lub 5 kWh prądu z pompą ciepła. Oszczędza się w ten sposób pieniądze tak długo, jak długo stoi i jest użytkowany budynek.

Budynek pasywny jest tak dobrze zaizolowany termicznie, że prawie przez cały czas zachowuje komfortową temperaturę – „ciepło”.

Dzieje się tak, że owego ciepła, którego prawie budynek nie traci nie trzeba uzupełniać. Przyjemna temperatura w budynkach pasywnych osiągana jest w dużej mierze dzięki energii emitowanej przez słońce oraz dzięki wewnętrznym źródłom ciepła, którymi są przebywający w budynku ludzie i zwierzęta oraz zainstalowane urządzenia rtv, agd itd. Dzięki temu zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku w sezonie zimowym jest tak niewielkie, że wystarczy budynek zaopatrzyć w najprostsze systemy grzewcze. Reasumując zasada jest taka, że ciepło pozostaje w budynku i nie musi być dostarczane w sposób aktywny. (Dla porównania: zapotrzebowanie na paliwo grzewcze w skali całego roku dla prawdziwego domu pasywnego (potwierdzonego certyfikatem w standardzie Passive House Classic) o wielkości 120m2 nie przekroczy trzech pełnych tankowań średniej klasy samochodu !)

W technice zjawiska zachodzące pasywnie są często chętnie wykorzystywane w celu pewnego i niezawodnego osiągnięcia celu. Technicznie pojęcie „pasywny” odnoszące się m.in. do takich strategii jak: „pasywne bezpieczeństwo”, „pasywne filtry”, „pasywne chłodzenie” oraz „dom lub budynek pasywny” są udanymi przykładami zastosowania tej zasady.

Oczywiście wszystkie te techniczne zastosowania są w dosłownym znaczeniu wyłącznie „pasywne” – niezbędne jest dokonanie drobnych zmian aby wykorzystać te procesy we właściwym celu. Nie chodzi o to aby zdać się pasywnie na działanie pewnych sił, lecz o to aby wykorzystać „zjawiska zachodzące pasywnie” do osiągnięcia zamierzonego celu przy możliwie najmniejszym nakładzie tych sił. Aby jednak budynek mógł w każdym momencie zachowywać komfortową temperaturę niezbędne jest przestrzeganie kilku zasad już na etapie projektowania budynku. Każdy inwestor, który realizuje nowy budynek lub modernizuje stary nie korzystając z zasad i zasobów budownictwa pasywnego, choćby z ekonomicznego punktu widzenia, trafił na złych doradców.

Zwarta bryła budynku i bardzo dobra termoizolacja:

Najłatwiej osiągnąć standard pasywny jeżeli zaprojektowana bryła budynku będzie zwarta i prosta z możliwie najmniejszą liczbą wykuszy, balkonów etc. Każde odstępstwo od tej zasady utrudnia a co za tym idzie podraża inwestycję. Zasada jest taka, że powierzchnia przegród w stosunku do objętości (kubatury) budynku powinna być jak najmniejsza. Stosunek ten określa współczynnik kształtu A/V. (Zazwyczaj wartość współczynnika kształtu dla budynku pasywnego mieści się w przedziale od 0,75 do 1,2.)

Budynki pasywne należy projektować w taki sposób aby możliwym było unikanie zarówno zbyt niskich temperatur jak i tych nadmiernych. Dobre ocieplenie (izolacja o dobrych parametrach) będzie chronić nie tylko przed chłodem, ale także zbyt dużym ciepłem w lecie, znacznie bardziej niż w powrzechnie budowanych domach.

Ptaki puszą się gdy muszą chronić się przed zimnem. Powietrze zamknięte w puchu chroni je przed wychłodzeniem. Zaawansowani, profesjonalni wspinacze górscy mogą przy bardzo niskiej temperaturze nocować w górach w bardzo dobrze ocieplonych puchowych śpiworach. W takim przypadku ciepło ludzkiego ciała jest wystarczające.

Budynki pasywne są z każdej strony mocno ocieplone, dlatego też, dodatkowe ciepło wytwarzane przez cały rok przez mieszkańców i urządzenia oraz darmowe zyski z promieniowania słońca wystarczą aby w budynku utrzymało się ciepło. W prawidłowo zaprojektowanym i wybudowanym domu bardzo dobre ocieplenie całej powłoki budynku chroni również przed przegrzewaniem pomieszczeń w lecie. Przyjemny klimat wewnątrz w okresie wiosenno- letnim wymaga również ochron słonecznych w postaci np. żaluzji zewnętrznych. Mocne ocieplenie sprawdza się we wszystkich typach budynków – niezależnie czy chodzi o masywne budynki w technologii murowanej, konstrukcje żelbetowe, domy drewniane, prefabrykaty czy wszystkie inne mieszane technologie budowlane.

W domu pasywnym należy dążyć do uzyskania współczynnika U o wartości 0,1 W / (m²K). (Im mniejsza jest wartość współczynnika ‘U’ tym mniejsza jest strata ciepła przez dany element. (Współczynnik przenikalności cieplnej ‘U’ opisuje termiczne właściwości elementu konstrukcyjnego. Podaje on jaka ilość ciepła na m² przy różnicy temperatury o wartości 1 Kelvina przenika przez element konstrukcyjny.

Wszystkie elementy zewnętrznych przegród budynku są izolowane termicznie w takim stopniu, aby współczynnik ‘U’ całej bryły budynku ze wszystkimi przegrodami zewnętrznymi w najgorszym wypadku nie przekraczał wartości 0,15 W/(m2K) przy jednoczesnej eliminacji wszystkich znaczących mostków cieplnych.

Południowa orientacja i uwzględnienie problematyki zacieniania:

Pasywne wykorzystanie energii słonecznej jest znaczącym czynnikiem przy projektowaniu budynku pasywnego. Południowa strona budynku ma za zadanie pozyskanie możliwie największej ilości ciepła od słońca w sezonie grzewczym. Do precyzyjnego oszacowania zysków od słońca najlepiej sprawdza się Pakiet do Projektowania Budynków Pasywnych PHPP.

Pasywne podgrzewanie wstępne powietrza świeżego (zewnętrznego):

Świeże powietrze zewnętrzne może być doprowadzane do budynku przez GWC rurowe, w których dochodzi do wymiany ciepła z gruntem. Powoduje to wstępne podgrzanie powietrza świeżego do temperatury powyżej 5°C, nawet w trakcie zimnych dni sezonu zimowego. Efektywny odzysk ciepła z powietrza usuwanego przy wykorzystaniu wymiennika ciepła powietrze-powietrze: Większość ciepła obecnego w powietrzu usuwanym jest przekazywana do napływającego powietrza świeżego (sprawność odzysku ciepła powyżej 80%). Zaopatrzenie w ciepłą wodę użytkową wykorzystujące odnawialne źródła energii: Energię do przygotowania ciepłej wody użytkowej dostarczają kolektory słoneczne lub pompy ciepła.

Szczelność powietrzna przegród zewnętrznych budynku (powłoki):

Infiltracja powietrza (niekontrolowany przepływ powietrza) przez nieszczelności połączeń przegród zewnętrznych musi być mniejsza od 0,6 h-1 objętości całego budynku na godzinę i zmierzona przez tzw. Blower Door Test. Inaczej mówiąc Niekontrolowana infiltracja powietrza zewnętrznego przez nieszczelności dla różnicy ciśnień 50 Pa musi wynosić poniżej 0,6 kubatury budynku na godzinę.

Energooszczędny sprzęt gospodarstwa domowego:

W domu pasywnym nieodzowne są pewne urządzenia takie jak centrala wentylacyjna, ale muszą charakteryzować się one niskim zużyciu energii - poniżej 0,45W/m3. Sprzęt AGD (lodówki, kuchenki, zamrażarki, lampy, pralki, suszarki itd.) również musi charakteryzować możliwie najwyższa klasa energetyczna.